Ależ to była Balladyna!

W naszej Galerii BWA w Pile czytano wspólnie „Balladynę” Juliusza Słowackiego w ramach 9. edycji Narodowego Czytania. Wydarzenie miało formę online – ze względów bezpieczeństwa z powodu COVID-19, a transmisję na żywo prowadziło Starostwo Powiatowe na swoim facebookowym profilu. Mimo, iż aktorzy (w większości amatorzy) nie mieli teatralnych prób, sztuka udała się wyśmienicie. Paru wykonawców wcieliło się w rolę wręcz po mistrzowsku! Na spotkanie zaprosili Powiat Pilski oraz Galeria BWAiUP w Pile.

***

Kinga Mikołajewska, nauczycielka z Zespołu Szkół przy Teatralnej, wystąpiła jako zła Balladyna; dyrektor PiMBP Joanna Wyrwa – Krzyżańska jako ta dobra, a następnie zamordowana przez nią siostra Alina; zawodowy aktor, jedyny w tym składzie, Cezary Andrzej Krajewski – wcielił się w postać Kirkora; poseł Grzegorz Piechowiak – odegrał Fon Kostryna, naczelnika zamkowej straży i poplecznika Balladyny w jej niecnych planach (co nie wyszło mu ostatecznie na dobre, bo gdy nie był już kandydatce do królewskiego tronu potrzebny, został przez nią otruty); wicestarosta Arkadiusz Kubich wcielił się w Kanclerza, radna Iwona Schulz – w Matkę Wdowę, posłanka Marta Kubiak wystąpiła jako Chochlik; p.o. dyrektora Zespołu Poradni Psychologiczno – Pedagogicznych w Pile Sylwia Jułga wystąpiła jako królowa jeziora Gopła Goplana, a Piotr Grześ, dziennikarz i telewizyjny prezenter, jako Pustelnik. Filonem był dyrektor Zespołu Szkół Przy Teatralnej Piotr Halama, a Grabcem – Artur Bąk, dyrektor Powiatowego Zarządu Dróg w Pile. W pozostałych rolach wystąpili: Gralon – Paweł Kamiński, zastępca komenda powiatowego PSP w Pile, Lekarz Koronny – Tomasz Słoboda, radny Rady Miasta w Pile, Żołnierz – Łukasz Grzybek, uczeń, Goniec – Monika Ewa Kubiak – Majewska, radna Rady Powiatu w Pile, Skierka – Martyna Mikołajczak, uczennica.

Narrację sztuki prowadził Edmund Wolski, dyrektor BWAiUP.

W spotkaniu – poza czytającymi – wzięło udział kilkunastu gości zachowujących wymagane przepisami odstępy. Było bezpiecznie i… interesująco. „Balladyna” to jednocześnie piękny, ale i ponury dramat – wystarczy przypomnieć, że fabuła opisuje trzy morderstwa i okrutną śmierć matki Balladyny, zamęczonej na torturach. Ale jest to jednocześnie miejscami tekst także bardzo dowcipny – śmieszą dialogi pomiędzy Goplaną i Grabcem („coż za ciekawość w tym wywiędłym schabku!”), a także wywody leniwego, migającego się od zadań wszelakich Chochlika („Zbudzi się jędza i będzie do pracy nas zaprzęgać”). Gorąco polecamy tym, którzy czytali dramat w szkole, bo z pewnością spojrzą dziś na to literackie dzieło z zupełnie innej strony.

„Balladyna” to wybitne dzieło polskiego romantyzmu. Dramat został ukończony w grudniu 1834 roku, a wydany pięć lat później w Paryżu. Powstał na emigracji w czasie dyskusji na temat przyczyn niedawnej klęski powstania i debat nad wspólną historią i przyszłym losem narodu. Osadzona na tle baśniowych dziejów opowieść o dwóch siostrach – Balladynie i Alinie – stała się bardzo popularna, a liczne inscenizacje, zrealizowane przez wybitnych reżyserów i aktorów scen polskich, cieszyły się ogromnym zainteresowaniem. Także piątkowe Czytanie w Galerii cieszy się nim – dowodzą tego liczne wyświetlenia relacji z wydarzenia dostępnej na FB.

Wszystkim należą się ogromne brawa. Dla wszystkich czytających było to nie lada wyzwanie: „Balladyna” jest bowiem sztuką sceniczną, tekst rozpisany został na role, wymagał więc od wszystkich czytających ścisłej współpracy. Z pewnością łatwiej było czytać nowele Henryka Sienkiewicza czy fragmenty „Lalki” Bolesława Prusa – jak to miało miejsce w latach wcześniejszych w Narodowym Czytaniu. Teraz poprzeczka została zawieszona znacznie wyżej – czytający mieli przed sobą występ – bez mała – aktorski, a czytanie odbywało się bez wcześniejszych prób, jak ma to miejsce w przypadku teatralnych premier. Występ poprzedzony został zaledwie jedną próbą czytaną. Jak ta sztuka się udała? Znakomicie! Dykcją i prawdą postaci zachwycił Piotr Grześ jako Pustelnik, modulacją głosu i grą aktorską urzekała Sylwia Jułga jako Goplana, wiarygodną i dojrzałą postać Wdowy stworzyła radna Iwona Schulz, podobał się przekonujący wicestarosta Akradiusz Kubich, jako silny i umocowany na dworze Kanclerz, świetna była także Martyna Mikołajczak jako knujący i szepczący do uszu innych uczestników dramatu Skierka i oczywiście nie sposób nie docenić pracy jaką w swoją rolę włożyła Kinga Mikołajewska – odtwórczyni roi tytułowej, która miała do odczytania i odegrania najwięcej tekstu. Idealnie zaprezentowała postać wyrachowanej i nieczułej Balladyny, kpiącej, samolubnej, złej, nie cofającej się przed niczym dla zdobycia władzy. Silnej tak bardzo, że wydaje sama na siebie trzy wyroki śmierci. A głos aktorce przy tym nawet nie drgnął! Każdy z występujących był aktorsko interesujący, „jakiś”. Dobrze słuchało się tej historii w ich wykonaniu.

Niezwykły trud aktorów docenił dyrektor BWAiUP Edmund Wolski, notabene Narrator w sztuce, który podziękował wszystkim za profesjonalne przygotowanie i ambitne podejście do tego zadania. Ostatecznie poza Cezarym Krajewskim, aktorem zawodowym (liczne role w filmach i serialach, m.in. w „Pianiście” Romana Polańskiego), na scenie w Galerii spotkali się sami amatorzy teatralnej sztuki. Tym większe dla wszystkich ukłony i podziękowania.

Obecni w Galerii otrzymali egzemplarze z wydrukiem czytanych fragmentów sztuki Juliusza Słowackiego. Na każdym przybito pamiątkową pieczęć 9. edycji Narodowego Czytania. Aktorzy po odegraniu spektaklu dzielili się ponadto autografami, tworząc w ten sposób wspaniałe pamiątki z występu w BWA.

Akcja Narodowe Czytanie organizowana jest przez Prezydenta RP od 2012 roku. Została zainicjowana wspólną lekturą „Pana Tadeusza” Adama Mickiewicza. Następnie czytano dzieła Aleksandra Fredry, „Trylogię” Henryka Sienkiewicza oraz „Lalkę” Bolesława Prusa, „Quo vadis” Henryka Sienkiewicza, „Wesele” Stanisława Wyspiańskiego, „Przedwiośnie” Stefana Żeromskiego i nowele polskie – Orzeszkowej, Konopnickiej, Prusa, Schulza, Reymonta, Żeromskiego, Sienkiewicza. „Balladyna” Juliusza Słowackiego zamyka dotychczasową listę lektur Narodowego Czytania.

Dodajmy, że po raz pierwszy relację z tego wydarzenia można było na żywo oglądać na stronie Starostwa Powiatowego na FB. Nadal można obejrzeć retransmisję – także na naszym profilu (FB/ Biuro Wystaw Artystycznych u Usług Plastycznych w Pile).  Zapraszamy do oglądania!

Na spotkanie zaprosili: Powiat Pilski oraz BWAiUP.