Powiat Pilski, BWAiUP, Centrum Integracji Społeczno-Kulturalno-Naukowej „ISKRA” w Pile, oraz Autor zapraszają na otwarcie wystawy: ZNACZKI POCZTY PODZIEMNEJ Z LAT 1981-1989 z kolekcji Edwina Klessy.
Wernisaż wystawy: 10.12.2021 r. godz. 17.00 w Centrum Integracji Społeczno-Kulturalno-Naukowej „ISKRA” w Pile, ul. Jana Kilińskiego 12.
Wystawa czynna: 13-17.12 2021 r. w godz. 10.00-17.00
Znaczki poczty podziemnej w latach 1981-1989
Pierwsze znaczki poczty podziemnej były wydawane w obozach internowania, a w następnych latach 80. XX wieku z reguły przez wydawnictwa podziemne działające poza zasięgiem cenzury. Poczta podziemna nie była strukturą jednolitą. Z oczywistych powodów jednorazowy nakład znaczków był nieduży, a czasami wręcz wynosił kilkadziesiąt egzemplarzy. Ocenia się, że wydano ogółem około 35 tysięcy różnych odmian i rodzajów.
Produkcja znaczków poczty podziemnej była realizowana w warunkach wysokiej konspiracji. Funkcjonariusze Służby Bezpieczeństwa za wszelką cenę starali się wykrywać wszelkie punkty oporu, a zwłaszcza takie, które poprzez wydawanie znaczków, prasy i książek w szeroki sposób oddziaływały na społeczeństwo. Namierzany i zwalczany był także kolportaż.Jakość wydawanych znaczków, chociażby ze względu na warunki konspiracji i totalny brak wszystkiego, bardzo się różniła. Część z nich była prymitywna. Były jednak znaczki, które swoją jakością mogły konkurować ze znaczkami ówczesnej Poczty Polskiej. Druk kolorowy, dobra jakość papieru, ząbkowanie i dobry projekt – wszystko to świadczyło o możliwościach techniczno-organizacyjnych środowisk, które je wydawały. Miały one do dyspozycji dobrego projektanta i wysokiej klasy maszyny drukarskie. Zdarzały się nawet znaczki z klejem oraz takie, które wiernie imitowały oficjalne obiegowe znaczki pocztowe.
Znaczki poczty podziemnej pełniły ważną rolę w walce z reżimem komunistycznym. Rozprowadzane w społeczeństwie, podtrzymywały na duchu. Były dowodem na istnienie podziemnych i niezależnych środowisk, które mimo wprowadzenia ustawodawstwa stanu wojennego i ogólnego zniewolenia, istniały i działały. Dawały nadzieję na to, że społeczeństwa do końca nie da się spacyfikować, zakneblować ust i zmusić do pokornego życia w niewoli.Był też drugi powód wydawania znaczków. Stanowiły one cegiełkę wspomagającą podziemie antykomunistyczne. Dochód ze sprzedaży przeznaczony był na utrzymanie struktur zarówno zdelegalizowanej Solidarności jak i innych niezależnych organizacji oraz na pokrycie kosztów materiałowych jak papier, farby i urządzenia poligraficzne.
Wydawanie poza zasięgiem cenzury znaczków, ulotek, prasy podziemnej i książek było obłożone wysokimi karami. Za takie „przestępstwa” groziły wysokie kary więzienia, konfiskata urządzeń i materiałów. Takimi samymi restrykcjami objęty był kolportaż. Prawo stanu wojennego przewidywało również konfiskatę środków transportu, którymi materiały te były przewożone.
Jeszcze w latach osiemdziesiątych próbowano skatalogować znaczki wydawane w Polsce przez wydawnictwa podziemne. Katalogi znaczków wydawane były przez krajowe podziemie, ale też przez polskie środowiska emigracyjne za granicą.Wystawa obejmuje prawie 350 kart wystawowych, blisko 2700 znaczków, bloczków, arkusików, znaków, kopert i kart pocztowych oraz banknotów i katalogów.
***
Edwin Klessa – właściciel kolekcji znaczków poczty podziemnej z lat 1981-1989. Działalność opozycyjną podjął w Poznaniu w czasie wydarzeń marcowych w 1968 r., będąc studentem piątego roku. Współtwórca w 1980 r. struktur solidarnościowych w Lubuskich Zakładach Okrętowych „LUBMOR” oraz struktur miejskich w Trzciance i przewodniczący Miejskiej Komisji Koordynacyjnej NSZZ SOLIDARNOŚĆ w mieście w latach 1980-1981. Członek Zarządu Wojewódzkiego NSZZ SOLIDARNOŚĆ w Pile. Delegat woj. pilskiego na I Krajowy Zjazd SOLIDARNOŚCI w Gdańsku w 1981 r. Internowany w stanie wojennym w Zakładzie Karnym we Wronkach i Gębarzewie. Aresztowany w 1984 roku. Członek Diecezjalnego Komitetu Pomocy Represjonowanym w latach 1982-1986. Kolporter i założyciel Biblioteki Latającej w Trzciance w latach 80., udostępniającej około 500 pozycji książkowych wydawanych przez wydawnictwa podziemne. Twórca Biblioteki Parafialnej w 1983 r. w Trzciance i organizator 38 Tygodni Kultury Chrześcijańskiej oraz wielu innych wydarzeń kulturalnych, religijnych i politycznych. Autor „Pamiętnika z internowania” wydanego przez IPN Oddział Poznań w 2013 r. Przewodniczący Społecznego Komitetu Budowy Pomnika Niepodległości w Trzciance odsłoniętego w 2018 r. Odznaczony m.in. Krzyżem Wolności i Solidarności w 2016 r.Zapraszamy na otwarcie wystawy w najbliższy piątek, 10 grudnia, o godz. 17.00 do Centrum Integracji Społeczno-Kulturalno-Naukowej „ISKRA” w Pile, ul. Jana Kilińskiego 12. Wystawa czynna: 13-17.12 2021 r. w godz. 10.00-17.00.
