Różna Polska – jedna Polska, czyli Górale i Kaszubi w Galerii

29.06.2020

Wydarzenia dofinansowano ze środków Narodowego Centrum Kultury w ramach programu „Kultura – Interwencje 2020″.

Pilskie Biuro Wystaw Artystycznych pozyskało kolejne pieniądze z Narodowego Centrum Kultury, tym razem w ramach programu „Kultura – Interwencje: W czasie i przestrzeni – poszukiwanie regionalnej tożsamości”.

Pandemia nie zahamowała działań pilskiej Galerii sztuki. Biuro Wystaw Artystycznych i Usług Plastycznych w Pile działa równie intensywnie jak przed wprowadzeniem ograniczeń związanych z COVID-19, a co więcej pozyskuje na swoje działania pieniądze z zewnątrz. – Jesteśmy w trakcie realizacji projektu pt. „Artyści Północnej Wielkopolski” – właśnie ruszyła realizacja filmów z udziałem twórców związanych z naszą Galerią; powstanie także poświęcona im książka online. Ponadto przygotowujemy się do wystawy prac Bożeny Gąsienicy – Byrcyn, artystki z Zakopanego. Ekspozycja będzie prezentowana w ramach kolejnego projektu, na który właśnie pozyskaliśmy 52 tysiące złotych z NCK – mówi Edmund Wolski, dyrektor pilskiego BWA. W projekcie biorą udział także inne placówki Powiatu Pilskiego: MDK „Iskra” oraz Biblioteka.

Pilskie BWAiUP pozyskało łącznie ponad 120 tysięcy złotych na realizację projektów z ramach programów Narodowego Centrum Kultury. W ramach pierwszego Galeria kręci filmy o artystach naszego regionu – na ten cel BWA zdobyło 68 tys. złotych (wstępnie już o tych działaniach informowaliśmy, a szerzej do tematu wrócimy niebawem). Drugi program, natomiast, nosi tytuł „Kultura – Interwencje”: „W czasie i przestrzeni – poszukiwanie regionalnej tożsamości”. Do programu zgłoszono 1622 wnioski na łączną kwotę 85,4 mln zł. Po dokonaniu oceny merytorycznej wyłoniono 277 zwycięskich projektów, które otrzymają łącznie 10 mln złotych. W grupie „szczęśliwych wybrańców” jest pilskie Biuro Wystaw Artystycznych i Usług Plastycznych.

– Nasza Galeria otrzymała 52 tysiące złotych. Napisaliśmy ciekawy wniosek, który znalazł akceptację NCK, a który dotyczy realizacji projektu o nazwie „Różna Polska – jedna Polska”. Chcemy wydarzeniami zorganizowanymi w jego ramach przypomnieć spotkania, które niegdyś miały częste miejsce w kulturze miast, a potem znikły z krajobrazu: to prezentacje kultury różnych regionów Polski. W tym roku zaprosimy do Piły Górali i Kaszubów – mówi E. Wolski.

Pierwsza impreza z tego cyklu w BWA już 17 lipca. Jej tytuł – „Z tatrzańskiej ziemi, z wielowiekowej tradycji”. Rozpocznie się wernisażem prac artystki zakopiańskiej Bożeny Gąsienicy – Byrcyn. Tkaczka, hafciarka, malarka (na szkle, drewnie i płótnie), ilustratorka. Prowadzi podhalańskie zespoły folklorystyczne. Tematem jej obrazów i ilustracji książkowych jest przyroda i krajobraz Tatr oraz podhalańskie sceny rodzajowe. Jej twórczość jest bardzo zróżnicowana – maluje ona delikatne akwarele, tka ogromne gobeliny, haftuje i lustruje książki, między innymi ks. Józefa Tischnera. Uczestniczyła w wielu wystawach zbiorowych w całej Polsce, we Francji, Szwecji, USA.

„Pejzaże tatrzańskie, urwiska i limby, ośnieżone szałasy na halach, gałązka, roślina drążąca korzeniami skalną turnię i zwiewny kwiat zdobiący ostre skały…” – jak czytamy w opisach tej twórczości – to najczęstsze motywy występujące w twórczości artystki.

– To artystka wyrosła z tatrzańskiej ziemi, która kultywuje tradycje, dawne obrzędy i obyczaje i przywraca pamięć o nich. W swoich pracach przypomina także legendarne postaci i poetów gór, którzy opisywali w swoich wierszach urodę tatrzańskiej natury – opowiada dyrektor BWA.

Na wystawie prezentowanej do 1 sierpnia będzie można podziwiać m.in. gobeliny utkane przez Bożenę Gąsienicę – Byrcyn, jej akwarele, gwasze, a także góralskie stroje ludowe. Ale to nie wszystko: 17 lipca podczas wernisażu tej wystawy w pilskiej Galerii wystąpi góralska kapela.

Drugie spotkanie z tego cyklu odbędzie się 7 sierpnia – będzie nosiło tytuł: „Z kaszubskiej ziemi, z wielowiekowej tradycji”. Prace na wystawie tym razem prezentować będzie Stanisława Neubauer – kaszubska artystka z Kartuz. Maluje, tworzy porcelanę, witraże, biżuterię, fotografuje. W jej twórczości kaszubskie tradycyjne wzory często stanowią punkt wyjścia do tworzenia dzieł nowoczesnych, bardziej współczesnych. Na obrazach oglądamy „kaszubskie wzgórza, domy u ich podnóży, niebo, rzeki, jeziora, a wszystko jakby ze snu, obrazy są bajeczne, wprost nierealnie kolorowe” – opowiadają o tej twórczości bywalcy wystaw artystki.

I tym razem Galeria zaprosi na koncert – oczywiście kapeli kaszubskiej. Wystawę będzie można oglądać do końca sierpnia.

Prezentacje uzupełni wydawnictwo – wspólny katalog: „Jedna Polska – różna Polska”, w którym zaprezentowane zostaną prace zarówno Stanisławy Neubauer jak i Bożeny Gąsienicy – Byrcyn.

Ale i to nie wszystko. Pilska Galeria w ramach omawianego programu pozyskała także środki na organizację pleneru malarskiego pn. „Odkrywanie tożsamości”. Plener będzie odbywał się w dniach 26 sierpnia – 4 września br.

– Założeniem pleneru malarskiego i wynikających z niego późniejszych działań jest artystyczne uchwycenie procesu wspólnotowego „odkrywania tożsamości” na tzw. Ziemiach Odzyskanych, co objawiało się w religii, kulturze, folklorze oraz architektonicznym wyglądzie miasta i okolicznych miejscowości, które miały zdecydowanie niemiecki rys. Poprzez artystyczne działanie oraz towarzyszące mu wydarzenia zamierzamy ukazać proces wiązania się z historycznym dziedzictwem Krajny – wyjaśnia Edmund Wolski – Ze względu na pandemię koronawirusa plener będzie miał charakter zdalny, tzn. artyści – nie tylko z Polski, udział zadeklarował już m.in. Polak z Lwowa – będą pracowali w miejscach swojego zamieszkania. Otrzymają od nas pełną dokumentację historyczną z opisami miejsc z powiatu pilskiego. Będą mieli zapewnioną opiekę konsultanta historycznego (Roman Chwaliszewski) oraz komisarza pleneru, którym będzie prof. Elżbieta Wasyłyk. Wydarzenie będzie relacjonowane w naszych mediach społecznościowych. Po zakończeniu pleneru artyści przyślą prace, a BWA zorganizuje trzy wystawy poplenerowe – zapowiada dyrektor BWAiUP.

Dodajmy, że kolejnymi wydarzeniami w ramach programu „Kultura – Interwencje” będą spotkania przygotowane przez Młodzieżowy Dom Kultury „Iskra” w Pile oraz Powiatową i Miejską Bibliotekę Publiczną. MDK przygotuje cykl warsztatów online „Zatopieni w kulturze Krajny”, które poprowadzą Jowita Kęcińska – Kaczmarek oraz Monika Kochanowska, a Biblioteka zaprosi na „Kulturalną zajawkę”.

– Cykl warsztatów „Zatopieni w tradycji Krajny” będzie opowiadał – jak sama nazwa wskazuje – o naszej Krajnie. Krajna to historyczna kraina, która już w 2 połowie X wieku została przyłączona do państwa Polan. Ziemie powiatu pilskiego, poza gminą Szydłowo, zajmują południową część Krajny. W związku z procesami migracyjnymi ludności – wysiedlenia i zasiedlenia po obu wojnach światowych – kultura Krajny przez wiele lat była zepchnięta na margines i przetrwała głównie w społecznościach nie dotkniętych migracjami ludności. W ostatnich latach zauważalny jest jej pewien renesans, co zawdzięczamy organizacjom i stowarzyszeniom lokalnym. Cykl warsztatów, który zamierzamy zorganizować, przybliży dziedzictwo kulturowe Krajny oraz przyczyni się do wzrostu świadomości regionalnej – mówi E. Wolski.

Wydarzenie zwieńczy specjalna gala 3 października.

W projekcie ma też udział Powiatowa i Miejska Biblioteka Publiczna, która w październiku zaprezentuje „Kulturalną zajawkę”, w programie której znajdzie się m.in. twórczość Haliny Poświatowskiej.

– To duży projekt kulturalny. Fakt, że na jego realizację pozyskaliśmy dotację z Narodowego Centrum Kultury, jest dla nas ogromnym wyróżnieniem, a zarazem najwyższą oceną naszej działalności – podsumowuje dyrektor BWA Edmund Wolski.

Edmund WOLSKI, dyrektor BWAiUP w Pile: Niestety, 6 marca czas zatrzymał się. Kultura w sposób szczególny to odczuła. Opustoszały galerie, teatry, kina. U nas ostatni wernisaż odbył się 6 marca, był tu tłum gości. Cztery kolejne wernisaże musieliśmy odwołać. Na szczęście, wszystko na to wskazuje, mamy ten czas już za sobą; kultura powoli wraca na swoje szlaki. Ten czas trzech miesięcy, choć przykry, bo bez spotkań z publicznością, nie był dla Galerii czasem straconym. Nie zmarnowaliśmy go. Przygotowaliśmy dwa wspaniałe projekty, pisaliśmy wnioski o ich dofinansowanie i pozyskaliśmy środki z Narodowego Centrum Kultury. I już od lipca wiele u nas będzie się działo. W wakacje przyjedzie do nas Zakopane i przyjadą Kaszuby. W czasach pandemii i ciągle jeszcze ograniczonych kontaktów, kiedy zastanawiamy się, gdzie jechać bezpieczniej, nad morze czy w góry, w Pile będziemy mieli jedno i drugie. Nasza Galeria BWA – instytucja finansowana ze środków Powiatu Pilskiego – przystępuje do realizacji dwóch projektów w ramach programów dotacyjnych Narodowego Centrum Kultury, na które udało się nam pozyskać aż 120 tysięcy złotych dotacji. Chciałbym tu szczególnie mocno podkreślić rolę Starostwa Powiatowego w Pile w przygotowaniu obu projektów. Bez wiedzy i zaangażowania pań z Wydziału Funduszy Pomocowych i Rozwoju moglibyśmy tylko marzyć o przebiciu się przez gęste sito chętnych na programy dotacyjne NCK.