Marzec/kwiecień 2020: BWA prezentuje swoje wyjątkowe zbiory

Fałat, Dwurnik, Bereźnicki, Starowieyski – w kolekcji pilskiej galerii!

Biuro Wystaw Artystycznych i Usług Plastycznych w Pile wyszło z ciekawą inicjatywą. Otóż – na czas ograniczeń związanych z pandemią koronawirusa – na swojej stronie na Facebooku, wzorem największych światowych i polskich muzeów oraz galerii, prezentuje swoją kolekcję. To niezwykła okazja zajrzeć do magazynów pilskiej instytucji… A tam… setki dzieł – w tym i bardzo znanych, wybitnych, nie tylko polskich artystów. W zbiorach pilskiego BWA są m.in. prace Franciszka Starowieyskiego, Edwarda Dwurnika, Antoniego Fałata czy Kiejstuta Berezińskiego. Kolekcja była gromadzona od 1977 roku.

Kolekcja zaczęła rozrastać się po roku 1977 – czyli w czasie, gdy Piła została miastem wojewódzkim. Na zakup dzieł z myślą o gromadzeniu zbiorów przeznaczane były co roku konkretne środki. Dużo dzieł trafiało także do pilskiej kolekcji po organizowanych przez BWAiUP plenerach, w których brali udział artyści środowiska pilskiego, ale także malarze z kraju i spoza Polski.

– Kolekcja dzieł sztuki pilskiego BWA gromadzona była przez wiele lat i to już od momentu jej założenia w 1977 roku. Wielkie zasługi w tym względzie należy z całą pewnością przypisać wieloletniemu dyrektorowi galerii – Andrzejowi Podolakowi, skądinąd cenionemu malarzowi oraz niestrudzonemu animatorowi życia artystycznego regionu. Najczęściej artyści przekazywali swe twórcze realizacje do zbiorów pilskiego BWA po własnych wystawach oraz przede wszystkim po licznych plenerach, organizowanych przez Biuro od samego początku jego istnienia. W efekcie, po ponad trzydziestu latach aktywności ekspozycyjnej, pilska galeria poszczycić się może wieloma dziełami, tworzącymi niewątpliwie niezwykłą kolekcję – mówi Rafał Boettner-Łubowski, rzeźbiarz i artysta sztuk wizualnych, krytyk i teoretyk sztuki.

– Kolekcja ta ciekawa jest z wielu powodów, na przykład z tego, że gromadzi ona zarówno prace artystów powszechnie znanych, można by rzec na trwale zapisanych na kartach historii polskiej sztuki najnowszej, takich jak chociażby Andrzej Gieraga; jak i autorów, którzy są obecnie zdecydowanie rozpoznawalnymi indywidualnościami twórczymi, ale nie osiągnęli jeszcze statusu klasyków współczesności. W pilskiej kolekcji odnaleźć także można dzieła artystów bezpośrednio powiązanych z rodzimym środowiskiem twórczym. Jest to kolekcja bogata, różnorodna pod względem założeń stylistycznych swych konkretnych reprezentacji — kolekcja, w której dominują prace z dziedziny malarstwa i grafiki.

Jakie więc dzieła gromadzi kolekcja pilskiego Biura Wystaw Artystycznych?

Niezwykłe miejsce zajmują w niej obrazy artystów powszechnie dziś znanych, którzy swą wielką popularność uzyskali w latach 60. lub 70. ubiegłego wieku. Tu, przede wszystkim, należy wymienić obrazy Antoniego Fałata.

– Kompozycje te to prawdziwa chluba pilskich zbiorów – zapewnia R. Boettner-Łubowski.

Pilskie BWA ma aż 5 obrazów Fałata: „W kwieciech” (1978), „Noc – Pokolenie” (1982) ,  „Droga” (1985), „Akt” (1985), oraz „Staruszkowie” (1986). Antoni Fałat, którego przodkiem był Juliusz Fałat, jeden z najwybitniejszych polskich akwarelistów, przedstawiciel realizmu i impresjonistycznego pejzażu, tematem swoich prac uczynił przede wszystkim człowieka, w różnych sytuacjach, w życiu prywatnym i oficjalnym. Często w obrazy wkomponowuje zdjęcia ludzi przeniesione ze starych fotografii – te nadają pracom tajemniczości. Paleta barw jest ciemna, ale artysta urozmaica ją barwnymi akcentami.

Zwrócić także należy uwagę na znajdujące się w kolekcji obrazy Janusza Przybylskiego (1937-1998), nieżyjącego już artysty, który zajmował się malarstwem, rysunkiem, grafiką warsztatową w technikach metalowych i litografii, a także grafiką użytkową (projektowanie graficzne i plakat). W BWA są 4 jego prace.

– Jeśli chodzi o wielkie nazwiska polskiej sztuki II połowy XX wieku i ich związki z kolekcją pilską, koniecznie trzeba wspomnieć o trzech rysunkach Kiejstuta Bereźnickiego z cyklu „Studium Umierania” z 1982 roku oraz o obrazie Jana Dobkowskiego pt. „Zagajnik” z 1997 roku. Myślę, że „kwartet”: Fałat- Przybylski- Bereźnicki-Dobkowski wyznacza najbardziej cenny i prestiżowy pod względem historycznym pierwiastek kolekcji Biura Wystaw Artystycznych w Pile – mówi R. Boettner-Łubowski.

Kto poza tą „wielką czwórką”? Oczywiście Franciszek Starowieyski! Zmarły w 2009 roku polski grafik, malarz, rysownik i scenograf, który popularność zyskał w latach 60. XX wieku serią plakatów teatralnych i filmowych. Zajmował się malarstwem, plakatem, grafiką użytkową, scenografią teatralną i telewizyjną. Był twórcą tzw. teatru rysowania. Jego malarstwo cechowały fascynacja ciałem kobiecym o rubensowskich kształtach, zmysłowością oraz refleksja nad przemijaniem i śmiercią. „Pilskie” obrazy mistrza to również kobiety… „Mamo barb mi rośnie (1981) i … „Dupa kolarskiej zawodniczki (1981) – rysunek białą i czerwoną linią, na czarnym tle przedstawiający pozbawiony głowy tors kobiety, ze skrzydłami zamiast rąk.

Wspomnieć należy z pewnością o obrazach Edwarda Dwurnika, bardzo popularnego dziś artysty, który odniósł sukces komercyjny malując widoki miast „z lotu ptaka”. Taki też jest w pilskich zbiorach – przedstawia Chełm. Ale Dwurnik to także malarstwo zaangażowane: malował serie poświęcone tragicznym losom ludzi uwikłanych w historię: w „Drodze na Wschód” (1989-1991), upamiętniał ofiary stalinizmu, a w „Od Grudnia do Czerwca” (1990-1994) ofiary stanu wojennego w Polsce. Malował ponadto obrazy pozornie niezaangażowane. Jak ten będący w kolekcji BWA – „Biały diabeł” – to malowane szybkimi, pewnymi pociągnięciami pędzla zniekształcone, nachodzące na siebie i nieco przerażające twarze.

Kto jeszcze? Jan Jaromir Aleksiun – współtwórca wrocławskiej szkoły plakatu, grafik, rysownik – którego obraz „Para” ze zbiorów BWA, wykonany w technice akrylu i tempery, po prostu zachwyca. Dalej – Linas Domarackas i jego „Siedmiu świadków”, Halina Eysymont – m.in. autorka portretów dziewięciu zastrzelonych górników z kopalni Wujek – w Pile mamy jej oleje na płótnie przedstawiające wiejskie i miejskie pejzaże. Niezwykły Gennady Guirik! Urodzony w Kazachstanie artysta brał parokrotnie udział w plenerach organizowanych przez nasze BWA, czy instytucje w regionie. W kolekcji pilskiej Galerii są jego 2 obrazy, m.in. fantastyczny olej na płótnie „Ekskursja” „Wycieczka” (1993).

Tu wspomnieć należy przepiękne, bajkowe wręcz ujęcia miejskich pejzaży, autorstwa Igora Loszkariowa. To taki trochę Dwurnik ze swoimi widokami z góry, tyle że mniej realny, a bardziej magiczny i baśniowy.

Na szczególną uwagę zasługuje także Pavel Hlavaty z Czech – malarz i grafik, najpłodniejszy artysta w Europie, jak określa go belgijska „Graphia”. Od roku 1977 Hlavaty zajmuje się wyłącznie grafiką. Ma w dorobku ponad 700 ekslibrisów, wiele prac graficznych i plakatów. Jego prace, które są w Pile, zachwycają szczegółem, drobiazgowością i bogactwem treści. 5 grafik – 5 zachwytów… „Czarna Madonna”, Rusałka”, „Rusałka – A. Dworzak”, „Niebieska planeta”, „… A Brunowski” (2004).

Kto jeszcze: Milewski, Nessynow, Wolski, Gieraga, Berezowska, Waltoś, Rybiński, Winiecki, Jeziorkowski, Puciata, Rybiński… itd. itd. Nazwisk są setki!

Oczywiście pilska kolekcja to także bogate zbiory artystów związanych ze środowiskiem pilskim: znajdziemy w niej liczne prace nieżyjących już, niezwykłych malarzy, grafików, rysowników z Piły i miast okolicznych, w tym m.in. Edwarda Krefta, Ewy Podolak, Andrzeja Mikołaja Sobolewskiego, Bogdana Anatazego Wiśniewskiego, Eugeniusza Ćwirleja, Danuty Dassary Pisarek, a także nadal tworzących, od lat związanych z BWAiUP: Tadeusza Ogrodnika, Eugeniusza Repczyńskiego, Alfreda Aszkiełowicza, Andrzeja Podolaka, Andrzeja Tomaszewskiego, Renaty Wojnarowicz, Barbary Pierzgalskiej – Grams i wielu innych.

Część dzieł wymienionych artystów z tej przebogatej kolekcji można teraz oglądać na stronie Biura Wystaw Artystycznych i Usług Plastycznych w Pile na Facebooku. Wpisy są codziennie uzupełniane, a obejmują zdjęcia, opisy prac, krótkie filmiki oraz noty biograficzne twórców.

W bieżącym tygodniu – od 3 kwietnia – Galeria BWA zaprasza ponadto na spotkania z twórczością Alfreda Aszkiełowicza. Wernisaż prac tego pochodzącego z Chodzieży artysty, obchodzącego w bieżącym roku jubileusz 55-lecia twórczości, miał odbyć się w pilskim BWA dokładnie w piątek, 3 kwietnia. Spotkanie, z przyczyn oczywistych, przeniesione zostanie do internetu i przez tydzień, od piątku do piątku, BWA prezentować będzie prace A. Aszkiełowicza, fragmenty rozmów z artystą, materiały archiwalne, zachowaną dokumentację filmową.

eKi

Edmund Wolski, dyrektor BWA i UP w Pile:

– Marzec 2020 roku to wyjątkowy czas, kiedy wszyscy przeżywamy epidemię koronawirusa. Życie zatrzymało się. Ale nie wszędzie. W naszej Galerii Biura Wystaw Artystycznych mamy wspaniałe zbiory, które w tym czasie chcemy Państwu w ciekawych odsłonach zaprezentować. Oglądajcie nas codziennie w mediach społecznościowych, na Facebooku. Obejrzycie wiele ciekawych dzieł ze zbiorów pilskiej Galerii BWA. Zapraszamy.