O Bohaterach wojny polsko – bolszewickiej przed BWA
Na „Przystanku Polskości” przed Galerią:
Pilska Galeria BWA realizowała zadanie „Przystanki Polskości” – projekt został dofinansowany ze środków Programu Wieloletniego NIEPODLEGŁA na lata 2017 – 2022 w ramach Programu Dotacyjnego „Koalicje dla Niepodległej #wiktoria1920”.
Naszą Koalicję dla Niepodległej stworzyli: Powiat Pilski, pilskie szkoły: Zespół Szkół Gastronomicznych i Zespół Szkół Ekonomicznych, wyrzyski Miejsko- Gminny Ośrodek Kultury oraz nasze BWA.
W ramach projektu powstały cztery „Przystanki Polskości” – jeden stanął przed Galerią Biura Wystaw Artystycznych i Usług Plastycznych w Pile. W minionym tygodniu na dziedzińcu Galerii przy Przystanku odbyła się lekcja historyczna, którą poprowadził historyk i regionalista z Piły, Roman Chwaliszewski.
„Przystanki Polskości” zbudowane zostały z gablot, w których pojawiły się informacje dotyczące Bitwy Warszawskiej i bohaterów wojny polsko – bolszewickiej pochodzących z naszego powiatu. Była to bardzo interesująca lekcja: Roman Chwaliszewski przedstawił nie tylko przebieg Bitwy Warszawskiej, nie tylko mówił o motywacjach walczących i o tym, jaką drogę przeszli od Powstania Wielkopolskiego do II wojnę światową, ale przede wszystkim opowiadał o żołnierzach, którzy pochodzili z naszych stron – z terenu powiatu pilskiego.
– Powiat Pilski jest częścią Północnej Wielkopolski, regionu, który w listopadzie 1918 r. nie znalazł się w granicach odrodzonej Polski, lecz musiał polską państwowość sobie wywalczyć w Powstaniu Wielkopolskim, które wybuchło 27 grudnia 1918 r. i trwało 28 czerwca 1919 r., kiedy to został podpisany Traktat Wersalski. Uczestniczyło w nim wielu mężczyzn z naszego regionu. Wielu walczyło w szeregach 4. oraz 7. Pułków Strzelców Wielkopolskich. Po zwycięskim Powstaniu formacje te zostały przemianowane: 4 Pułk Strzelców Wielkopolskich na 58 Pułk Piechoty, 7 Pułk Strzelców Wielkopolskich na 61 Pułk Piechoty Wielkopolskiej. Oba pułki brały udział w wojnie Polski z bolszewikami, przechodząc jej cały szlak bojowy z Bitwą Warszawską włącznie. Na froncie zginęło kilkuset żołnierzy wywodzących się z terenu Powiatu – mówi Roman Chwaliszewski, historyk i regionalista.
Bohaterami „Przystanku Polskości”, który stanął przy BWA byli Kazimierz Rybicki oraz Wawrzyniec Pluciak.
Kazimierz Rybicki – Powstaniec Wielkopolski, Sybirak, żołnierz Armii Andersa, który swoje życie związał z Piłą. Mieszkał w Pile od 1948 przy al. Niepodległości. Zmarł 6 stycznia 1985 r. w Pile. Został pochowany na miejscowym Cmentarzu Komunalnym. Niektóre pamiątki i mundury po Płk. Kazimierzu Rybickim zostały przekazane przez rodzinę do Muzeum Okręgowego.
Wawrzyniec Pluciak, natomiast, to Powstaniec Wielkopolski, żołnierz Wojsk Wielkopolskich; który służył m.in. w 59. Pułku Strzelców Wlkp. W. Pluciak po 1945 r. mieszkał w Pile, przy ul. Żeromskiego. Zmarł w Pile 24.05.1967 r. Został pochowany na cmentarzu komunalnym w Chodzieży. Grób już nie istnieje. Za udział w Powstaniu Wielkopolskim został odznaczony Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym.
Na „Przystankach…” można było obejrzeć fotografie archiwalne, dokumenty po Bohaterach, a także fotografie wykonane przez fotografików, którzy wzięli udział w historycznym plenerze fotograficznym zorganizowanym w ramach zadania „Przystanki Polskości”. Plener odbył się w Hercowie w gm. Łobżenica we wrześniu br. Jego uczestnicy przygotowali fotograficzną dokumentację archiwaliów związanych z Bohaterami wojny polsko – bolszewickiej z naszego terenu, ale i uwiecznili w swoich pracach obiekty i pejzaże współczesne, naznaczone historyczną przeszłością. Na zdjęciach znalazły się m.in. domy, w których mieszkali uczestnicy walk, Ich nagrobki, poświęcone im tablice.
– To bardzo ciekawy projekt edukacyjny: artyści udali się śladem bohaterów Bitwy Warszawskiej – okazuje się, że na terenie powiatu pilskiego było kilkuset uczestników tej bitwy; wielu żołnierzu zginęło, tak że nie jest to projekt oderwany od rzeczywistości – mówi Edmund Wolski, dyrektor BWAiUP.
– Efektem tych wszystkich działań – poza Przystankami i gablotami, które je tworzą – jest także wydawnictwo – katalog „Z Powstania Wielkopolskiego na wojnę z bolszewikami”, w którym znalazły się informacje o Bohaterach Bitwy Warszawskiej z naszego terenu oraz fotografie powstałe podczas pleneru. Zorganizowaliśmy ponadto w naszej Galerii wystawę tychże fotografii – dodaje E. Wolski.
Wybrane fotografie zostały ponadto wykorzystane do opracowania broszury pt. „Przystanki Polskości. Bitwa Warszawska”.
