O Teofilu Spychale w Wyrzysku
Zadanie „Przystanki Polskości” dofinansowano ze środków Programu Wieloletniego NIEPODLEGŁA na lata 2017 – 2022 w ramach Programu Dotacyjnego „Koalicje dla Niepodległej #wiktoria1920”
„Przystanek Polskości” stanął przed MGOK w Wyrzysku
Miejsko- Gminny Ośrodek Kultury w Wyrzysku to jedna z placówek, która wraz z naszą Galerią BWA i UP stworzyła tzw. Koalicję dla Niepodległej – w ramach Programu Dotacyjnego „Koalicje dla Niepodległej #wiktoria1920”. W minionym tygodniu przed ośrodkiem kultury odbyły się lekcje historyczne, w których udział wzięli siódmoklasiści miejscowej szkoły. O bohaterach wojny polsko- bolszewickiej z terenu powiatu pilskie犀利士
go opowiadał młodzieży Roman Chwaliszewski – historyk i regionalista.
W skład naszej Koalicji dla Niepodległej weszli ponadto: Powiat Pilski oraz pilskie szkoły: Zespół Szkół Gastronomicznych i Zespół Szkół Ekonomicznych. W ramach zadania „Przystanki Polskości” przed szkołami, galerią i ośrodkiem kultury stanęły „Przystanki Polskości” – miejsca z gablotami, w których umieszczono informacje szeroko opisujące historię wojny polsko – bolszewickiej i Bitwy Warszawskiej – wydarzenie odbywa się w 100. rocznicę tych wydarzeń. Ale to nie wszystko: informacje te poszerzone zostały o dokumentację dotyczącą bohaterów tejże wojny pochodzących z naszego terenu bądź z powiatem pilskim związanych. Każdy „Przystanek Polskości” poza przebiegiem Bitwy Warszawskiej, jej kalendarium i najważniejszymi wydarzeniami wojny polsko- bolszewickiej zawiera bowiem informacje – fotografie, archiwalia, dokumentację – dotyczącą bohaterów związanych z daną miejscowością.
W Wyrzysku bohaterem lekcji historycznej był Teofil Spychała – powstaniec wielkopolski, uczestnik wojny z bolszewikami. 26 listopada 1918 r. był współtwórcą Powiatowej Rady Ludowej w Wyrzysku. Po wybuchu Powstania stworzył oddział, z którym walczył o Wyrzysk i Osiek. Dwukrotnie dowodził nieudanymi atakami na Wysoką. Następnie walczył o Szubin i Kcynię. 1 stycznia 1920 r. awansował na porucznika. Z 7 PSW zajmował w styczniu 1920 r. przyznane Polsce tereny północnej Wielkopolski. Następnie udał się na front wschodni. Uczestnik Bitwy Warszawskiej w sierpniu 1920 r. Odznaczony m.in. Krzyżem Niepodległości. W 1924 r. otrzymał awans na kapitana i ze względu na stan zdrowia zwolniony z WP. Po powrocie do Liszkowa był nauczycielem w Górce Klasztornej i w Ujściu. Pochowano go w Fanianowie, gm. Łobżenica.
Na „Przystanku…” można było obejrzeć fotografie archiwalne, dokumenty po Bohaterach z terenu naszego powiatu, szczególnie te dotyczące Teofila Spychały, a także fotografie wykonane przez fotografików, którzy wzięli udział w historycznym plenerze fotograficznym zorganizowanym w ramach zadania „Przystanki Polskości”. Plener odbył się w Hercowie w gm. Łobżenica we wrześniu br. Jego uczestnicy przygotowali fotograficzną dokumentację archiwaliów związanych z Bohaterami wojny polsko – bolszewickiej z naszego terenu, ale i uwiecznili w swoich pracach obiekty i pejzaże współczesne, naznaczone historyczną przeszłością. Na zdjęciach znalazły się m.in. domy, w których mieszkali uczestnicy walk, Ich nagrobki, poświęcone im tablice.
– To bardzo ciekawy projekt edukacyjny: artyści udali się śladem bohaterów Bitwy Warszawskiej – okazuje się, że na terenie powiatu pilskiego było kilkuset uczestników tej bitwy; wielu żołnierzu zginęło, tak że nie jest to projekt oderwany od rzeczywistości – mówi Edmund Wolski, dyrektor BWAiUP.
– Efektem tych wszystkich działań – poza Przystankami i gablotami, które je tworzą – jest także wydawnictwo – katalog „Z Powstania Wielkopolskiego na wojnę z bolszewikami”, w którym znalazły się informacje o Bohaterach Bitwy Warszawskiej z naszego terenu oraz fotografie powstałe podczas pleneru. Zorganizowaliśmy ponadto w naszej Galerii wystawę tychże fotografii – dodaje E. Wolski.
Wybrane fotografie zostały ponadto wykorzystane do opracowania broszury pt. „Przystanki Polskości. Bitwa Warszawska”.
