Znaczki Poczty Podziemnej z lat 1981-1989 z kolekcji Edwina Klessy – wernisaż
Wystawa jest jednym z punktów projektu pilskiej galerii sztuki BWA PP pt. „Dekada mroku i nadziei – Piła i Północna Wielkopolska w okresie przełomu 1980 – 1989”.
Otwarcie wystawy „Znaczki Poczty Podziemnej z lat 1981-1989 z kolekcji Edwina Klessy”.
Wystawa obejmuje prawie 350 kart wystawowych, blisko 2700 znaczków, bloczków, arkusików, znaków, kopert i kart pocztowych oraz banknotów i katalogów. Pochodzi z kolekcji Edwina Klessy.
Podczas wernisażu wysłuchaliśmy dwóch prelekcji: Marek Fijałkowski, kustosz Muzeum Okręgowego im. S. Staszica w Pile mówił o czasach komuny i przełomu w Pile i Północnej Wielkopolsce; Edwin Klessa przedstawił genezę powstania zbioru znaczków i opowiedział o sposobach produkcji znaczków, kart i stempli w warunkach konspiracji i w miejscach internowania.
Na wydarzeniu byli obecni byli działacze podziemia solidarnościowego, m.in. Mieczysław Ślesicki, pisarz i dziennikarz, a także licznie przybyła młodzież z klas 3aLO oraz 2cT wraz z paniami: Kingą Mikołajewską i Dorotą Senkowską, a także uczniowie klasy 4F z I LO im. M. Skłodowskiej – Curie w Pile z panią Pauliną Wesołowską.
Gościem spotkania była także Małgorzata Karwacka, przewodnicząca Rady Powiatu w Pile, która wspomniała czasy komuny i stanu wojennego widziane oczyma dzieci i młodzieży tamtych lat.
***
Pierwsze znaczki poczty podziemnej były wydawane w obozach internowania, a w następnych latach 80. XX wieku z reguły przez wydawnictwa podziemne działające poza zasięgiem cenzury.
Poczta podziemna nie była strukturą jednolitą. Z oczywistych powodów jednorazowy nakład znaczków był nieduży, a czasami wręcz wynosił kilkadziesiąt egzemplarzy. Ocenia się, że wydano ogółem około 35 tysięcy różnych odmian i rodzajów.
Produkcja znaczków poczty podziemnej była realizowana w warunkach wysokiej konspiracji. Funkcjonariusze Służby Bezpieczeństwa za wszelką cenę starali się wykrywać wszelkie punkty oporu, a zwłaszcza takie, które poprzez wydawanie znaczków, prasy i książek w szeroki sposób oddziaływały na społeczeństwo. Namierzany i zwalczany był także kolportaż.
Jakość wydawanych znaczków, chociażby ze względu na warunki konspiracji i totalny brak wszystkiego, bardzo się różniła. Część z nich była prymitywna. Były jednak znaczki, które swoją jakością mogły konkurować ze znaczkami ówczesnej Poczty Polskiej. Druk kolorowy, dobra jakość papieru, ząbkowanie i dobry projekt – wszystko to świadczyło o możliwościach techniczno-organizacyjnych środowisk, które je wydawały. Miały one do dyspozycji dobrego projektanta i wysokiej klasy maszyny drukarskie. Zdarzały się nawet znaczki z klejem oraz takie, które wiernie imitowały oficjalne obiegowe znaczki pocztowe.
Znaczki poczty podziemnej pełniły ważną rolę w walce z reżimem komunistycznym. Rozprowadzane w społeczeństwie, podtrzymywały na duchu. Były dowodem na istnienie podziemnych i niezależnych środowisk, które mimo wprowadzenia ustawodawstwa stanu wojennego i ogólnego zniewolenia, istniały i działały. Dawały nadzieję na to, że społeczeństwa do końca nie da się spacyfikować, zakneblować ust i zmusić do pokornego życia w niewoli.
Był też drugi powód wydawania znaczków. Stanowiły one cegiełkę wspomagającą podziemie antykomunistyczne. Dochód ze sprzedaży przeznaczony był na utrzymanie struktur zarówno zdelegalizowanej Solidarności jak i innych niezależnych organizacji oraz na pokrycie kosztów materiałowych jak papier, farby i urządzenia poligraficzne.
Wydawanie poza zasięgiem cenzury znaczków, ulotek, prasy podziemnej i książek było obłożone wysokimi karami. Za takie „przestępstwa” groziły wysokie kary więzienia, konfiskata urządzeń i materiałów.
Kolekcja Edwina Klessy jest imponująca.
Kolejną odsłoną projektu „Dekada mroku i nadziei – Piła i Północna Wielkopolska w okresie przełomu 1980 – 1989” będzie wystawa fotograficzna, którą otworzymy 18 października w BWA PP.
Będzie ona kontynuacją ekspozycji „Piła na przestrzeni lat 1946-1989 na fotografiach Romana i Andrzeja Zaranków”, pokazanej na przełomie ubiegłego i bieżącego roku, która odniosła niesamowity frekwencyjny sukces (odwiedziło ją ponad 5 tys. osób). Teraz skupimy się na latach 80 i 90-tych XX wieku.
Do wydarzeń zaprosiliśmy byłych działaczy podziemia solidarnościowego oraz osoby, które posiadają w swoich zbiorach fotografie pokazujące walkę, życie codzienne oraz odbudowę kraju w latach 1980-1998, czyli do końca istnienia województwa pilskiego.
Wymienione wystawy zostaną wzbogacone o znakomicie opracowane pod względem historycznym katalogi.
Zgromadzony zasób fotografii posłuży w przyszłości do utworzenia projektu „Archiwum Piła”.
Na wystawę zapraszają: Powiat Pilski oraz Galeria BWA PP w Pile.
Wystawa jest dostępna dla wszystkich mieszkańców. Można ją oglądać w godz.pracy Galerii: w pon. i pt. od 10.00 do 15.00, we wt., śr. i czw. od 10.00 do 19.00. Zgłoszenie dla grup szkolnych pod nr tel. 67 213 11 82.
Dofinansowano ze środków Biura „Niepodległa” w ramach Programu Dotacyjnego „Niepodległa”
