MARCIN BERDYSZAK „kulturowe perswazje” / 10.05.2013

10 maja o godz. 19.00 w BWA i UP otwarta została wystawa profesora Marcina Berdyszaka – rektora Uniwersytetu Artystycznego w Poznaniu

Marcin Berdyszak – ur. w 1964 roku. W latach 1983-1988 studiował w Akademii Sztuk Pięknych w Poznaniu, gdzie uzyskał dyplom z rzeźby w pracowni profesora Macieja Szańkowskiego i malarstwa w pracowni profesora Włodzimierza Dudkowiaka. Od 1989 pracownik dydaktyczny w tejże uczelni, w której prowadzi obecnie pracownię Warsztatów Twórczych. Artysta wizytujący w Akademii Sztuk Pięknych w Bratysławie, a od 2000 roku profesor ASP w Poznaniu. W latach 2002-2008 Prorektor tejże Uczelni a obecnie Rektor Uniwersytetu Artystycznego w Poznaniu. Współzałożyciel Stowarzyszenia Artystyczno- Edukacyjnego MAGAZYN. Stypendysta Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w roku 2001. Uczestnik licznych wystaw zbiorowych i indywidualnych w kraju i za granicą.

Twórczość Marcina Berdyszaka jest odczuciem (czy może raczej przeczuciem) ewoluowania praktyk artystycznych, które łączą współczesny stan sztuki świata zachodniego z obszarem sztuki pojmowanej jako naturalny atrybut człowieczeństwa.

Instalacje i obiekty M. Berdyszaka są aktywnym tekstem kultury. Struktura tekstu jest otwarta na interakcje. Granice pomiędzy artystą a odbiorcą nie zostają zredukowane, chociaż nie są wyznaczone arbitralnie. Nie istnieje dosłownie ani jeden element czy aspekt sztuki europejskiego kręgu kulturowo-cywilizacyjnego, który nie stanowiłby przyczynku jego twórczości. Marcin Berdyszak jest spadkobiercą awangardy. To ona stanowi kontrapunkt jego wypowiedzi artystycznej. Drugim biegunem jest natura. Artysta prowadzi dialog z teraźniejszością z pozycji przyszłości, mając w obszarze swojego artystycznego dyskursu zdobycze awangardy XX wieku, których nie komentuje, lecz obnaża ich bezradność wobec świata współczesnego. Awangarda, jako szczytowe osiągnięcie przemian sztuki w kulturze europejskiej, a w pewnym sensie przyczyna jej degradacji, sztuczności i przegranej wobec relacji „kultura/natura”, staje się mniej ważna od „genu przetrwania” w kulturze, czy raczej mimo niej.

W świecie zresetowanej kultury świata zachodniego Marcin Berdyszak rozpoznaje nowy kształt i funkcję sztuki. W tej relacji do sztuki jako właściwości gatunkowej homo sapiens dotychczasowe kategorie jej opisu nie mają zastosowania. Elżbieta Kościelak

WYSTAWY INDYWIDUALNE:

2013 – Bielska Gallery, Bielsko-Biała, Poland 2013 – Sektor Gallery, Jaworzno, Poland 2012 – Wozownia Gallery,Toruń,Poland 2012 – City Gallery,Wrocław,Poland 2012 – Oranżeria Gallery,Polish Sculpture Center,Orońsko,Poland 2012 – Elekreownia Center for Contemporary Art., Radom,Poland 2011 – Sektor Gallery GCK, Katowice, Poland 2011 – Arsenał Gallery, Poznań, Poland 2011 – City Gallery, Wrocław, Poland 2011 – Wozownia Gallery, Toruń, Poland 2010 – Gallery XXI, Warsaw, Poland 2010 – City Gallery, Wrocław, Poland 2010 – Tatranska Gallery, Poprad, Slovakia 2010 – Political Gallery ,UAM, Poznań, Poland 2009 – City Gallery, Wrocław, Poland 2009 – Gallery Mała, Nowy Sącz, Poland 2009 – Baltic Gallery for Contemporary Art, Słupsk, Poland 2008 – City Gallery , Wrocław, Poland 2008 – Gallery Nowy Wiek, Museum of Ziemia Lubuska, Zielona Góra, Poland 2008 – Haus der Modernen Kunst, Izabella Gustowska/ Marcin Berdyszak, Staufen,Germany 2008 – Gallery OFFicyna ,Szczecin, Poland 2008 – AT Gallery, Poznań, Poland 2008 – Arsenał Gallery, Poznań, Poland 2008 – BWA ,Jelenia Góra, Poland 2007 – Wałbrzyska Gallery of art, Castle Książ, Poland 2007 – Library of art.,University of Zielona Góra,Poland 2007 – Open Atelier Gallery,Kraków, Poland 2006 – City Gallery, Wrocław , Poland 2006 – Officyna Gallery , Szczecin, Poland 2006 – Blok Gallery Academy of Fine Arts , Łódź , Poland 2006 – Sektor Gallery, GCK, Katowice, Poland 2006 – Galeria XXI, Warszawa, Poland 2006 – Galeria Forum Plus, Wrocław,Poland 2005 – BWA, City Gallery, Kalisz,Poland 2004 – With Jan Berdyszak, Gallery of Photography and New Media, Gorzów Wlkp.Poland 2004 – Gallery R, Poznań , Poland 2004 – City Gallery , Wrocław,Poland 2003 – City Gallery , Mosina , Poland 2003 – Gallery XXI , Warsaw, Poland 2003 – Castle Gallery, Lubin, Poland 2003 – Kunsthaus Santa Fe , San Miguel de Allende , Guanajuato , Mexico 2003 – Gallery of New Media and Photography , Gorzów Wlkp. Poland 2003 – City Gallery , Zielona Góra , Poland 2002 – City Gallery , Wrocław , Poland 2002 – Werbalna Gallery , Poznań , Poland 2001 – Kulturforum Rheine, Closter Bentlage¸Rheine , Germany 2001 – The Center for Contemporary Art , Gallery II Ujazdowski Castle , Warsaw , Poland 2000 – City Gallery , Wrocław , Poland 2000 – AT Gallery , Poznań , Poland 1999 – ON Gallery , Poznań , Poland 1999 – Baltic Gallery, Ustka, Poland 1999 – City Gallery , Wrocław, Poland 1999 – Local Museum , Bydgoszcz , Poland 1998 – Medium Gallery , Bratislava , Slovakia 1998 – City Gallery , Leszno , Poland 1998 – Helmut Servas Kunsthalle , Rodalben, Germany 1998 – Manhattan Gallery , Łódź , Poland 1998 – Water Tower Gallery , Konin, Poland 1997 – Water Tower Gallery, Bydgoszcz, Poland 1997 – The Center for Contemporary Art , Laboratorium Gallery , Warsaw , Poland 1997 – International Art Center , Poznań , Poland 1997 – GI Gallery , Zielona Góra , Poland 1996 – Sculpture Space – residency , Utica , N.Y, USA 1996 – Teraz Gallery , Sczecin , Poland 1996 – Bonar Gallery , Łomża , Poland 1996 – Stara Gallery , City Gallery , Lublin , Poland 1996 – Prima Kunst Gallery, Kiel , Germany 1996 – Nad Wisłą Gallery , Toruń , Poland 1995 – Wyspa Gallery, Gdańsk , Poland 1995 – Foyer Gallery , Gdańsk , Poland 1995 – Forum Kunst Gallery , Weilheim/ Teck , Germany 1995 – ON Gallery , Poznań , Poland 1994 – Gerulata Gallery , Bratislava , Slovakia 1994 – Voipaala Center , Voipaala , Finland 1993 – Nad Wisłą Gallery , Toruń , Poland 1992 – Grodzka Gallery , City Gallery , Lublin , Poland 1992 – Stara Gallery, City Gallery, Lublin , Poland 1992 – Gallery of Sculpture , City Gallery , Warsaw , Poland 1992 – QQ Gallery, Cracow, Poland 1991 – Utilis Gallery , Poznań , Poland 1991 – Gallery 72 , Chełm Lubelski , Poland 1991 – City Gallery, Białystok , Poland 1991 – Berllanderi Sculpture Workshop- residency, United Kingdom 1990 – Utilis Gallery , Poznań , Poland 1990 – Berllanderi Sculpture Workshop- residency, United Kingdom 1990 – FF Gallery , Łódź , Poland 1988 – New Space Gallery, Fulda Germany

WYSTAWY ZBIOROWE:

2013 – ,,POLISH ART AND ANIMATION FROM POZNAŃ, HABEER GALLERY,BERSHEVA,ISRAEL 2013 – ,,ART POZY V”CONTEMPORARY ART SPACE , OSAKA, JAPAN 2013 – ,,PRZYCZYNY I SKUTKI” GALERIA ARSENAŁ, POZNAŃ, POLAND 2012 – ,,ARTTRANZYT”GALERIA SEKTOR ,JAWORZNO, POLAND 2012 – ,,WSCHODNI SALON SZTUKI” ZAMEK LUBLIN, POLAND 2012 – ,,PREMEDYTAJE”MAISON GALLERY, BAZYLEA, SWISS 2012 – ,,STILL ON” 35 LECIE GALERII ON, SYNAGOGA, POZNAŃ, POLAND 2011 – ,,SZTUKA GNIEWU- THYMOS” CSW TORUŃ, POLAND -praca wycofana z wystawy na życzenie artysty 2011 – ,,WSZYSTKO CO NAM SIĘ WYDAJE” Jagielski, Ługowski, Berdyszak- MCSW ELEKTROWNIA , RADOM, POLAND 2011 – ,,PREMEDYTACJE-SYMULACJE” CENTRUM RZEŹBY POLSKIEJ, OROŃSKO, POLAND 2011 – ,,DOBRE SĄSIEDZTWO” KUNSTRAUM BETHANIEN, BERLIN, GERMANY 2011 – ,,KRĘGI SZTUKI’’ FESTIWAL, CIESZYN, POLSKA 2011 – ,,FLAGI” MCSW ELEKTROWNIA RADOM, POLAND 2011 – ,,PREMEDYTACJE’’ MUZEUM HISTORII MIASTA KATOWICE, POLAND 2011 – ,,BARWY OCHRONNE” ASP ŁÓDŹ, POLAND 2010 – ,,SĄSIEDZI/ NACHBARN, CENTRUM SZTUKI WSPÓŁCZESNEJ ŁAŹNIA,GDAŃSK,POLAND 2010 – ,,ROZPOZNANIE MIEJSCA”-PREZENTACJA UAP, MUZEUM ARCHITEKTURY, WROCŁAW,POLAND 2010 – Z KOLEKCJI SZCZECIŃSKIEJ ZACHĘTY,SZCZECIN, POLAND 2010 – ARTSHOW-OFF Biennale Mediations ,STARY BROWAR,POZNAŃ, POLAND 2010 – ,,PREMEDYTACJE”, BWA , BIELSKO BIAŁA,POLAND 2010 – ,,SALON AKADEMII”ASP, WARSZAWA, POLAND 2010 – ,,BĘDZIE LEPIEJ I CORAZ LEPIEJ”(ZBIORY MUZEUM OKRĘGOWEGO W BYDGOSZCZY) Galeria Sztuki Współczesnej, Olsztyn, POLAND 2010 – KOLEKCJA ASP Wydział Nauk Społecznych UAM, POZNAŃ, POLAND 2010 – ,,POSTAWY’’ GALERIA PROFIL,CKZ,POZNAŃ,POLAND 2010 – ,,COKOLWIEK”GALERIA PRZYCHODNIA, POZNAŃ, POLAND 2010 – ,,PRZEPLOT”, MUZEUM WŁÓKIENNICTWA, ŁÓDŹ, POLAND 2010 – NATURALNE.NATURA PO ZA NATURĄ , SALON AKADEMII, ASP WARSZAWA, POLAND 2009 – ZAPOMNIANE POKOJE, BAŁTYCKA GALEIA SZTUKI WSPÓŁCZESNEJ, SŁUPSK, POLAND 2009 – DIFFERENCE BEYOUD DIFFERENCE, STARY BROWAR ,POZNAŃ, POLAND 2009 – MIĘDZY 30 A 35, STARA DRUKARNIA ,WEA, ASP, POZNAŃ, POLAND 2009 – KOANY W ELEKTROWNI, MCSW ELEKTROWNIA ,RADOM, POLAND 2009 – V BIENNALE SZTUKI EUROPEJSKIEJ –Rawicz, Poland 2009 – ZAPOMNIANE POKOJE,BIENNALE SZTUKI DLA DZIECKA, Galeria u Jezuitów, Poznań 2009 – POLSKA –NIEMCY 4:6, BWA, Katowice, Poland 2009 – TOŻSAMOŚĆ SZTUKI-MARCIN BERDYSZAK, ZAFOS XAGORIS, MUZEUM NARODOWE, Wrocław, Poland 2009 – ŚLĄSKA KOLEKCJA ZACHĘTY SZTUKI WSPÓŁCZESNEJ, BWA BIELSKO-BIAŁA, POLAND 2008 – CHICAGO VERGE, I SPACE GALLERY, CHICAGO,IL, USA 2008 – MUNSTERLANDFESTIVAL CROSS OVER, JACEK JAGIELSKI, MARCIN BERDYSZAK, KOLVENBURG BILLERBECK ,BILLERBECK, Germany 2008 – MUNSTERLANDFESTIVAL CROSS OVER, JACEK JAGIELSKI, MARCIN BERDYSZAK, KULTURSPEICHER DORENTHE, Ibbenburen, Germany 2008 – POWSTANIE SZTUKI , FESTIWAL ARTYSTÓW, Radom, Poland 2008 – SZTUKA POSTKONSUMPCYJNA, Zamek Książąt Pomorskich, Szczecin, Poland 2008 – Karnawał Cyborgów, BAŁTYCKA GALEIA SZTUKI WSPÓŁCZESNEJ, Słupsk, Poland 2008 – DOWCIP I WŁADZA SĄDZENIA(ASTEIZM W POLSCE)CSW ŁAŹNIA, Gdańsk, Poland 2007 – KONTAKT-(Kolekcja Regionalna Zachęty Sztuki Współczesnej w Szczecinie) Muzeum Regionalne, Koszalin, Poland 2007 – DOWCIP I WŁADZA SĄDZENIA(ATEIZM W POLSCE ) Arsenał Gallery , Poznań, Poland 2007 – Miami Scope ART Fair, with Koscielak Gallery, USA, Miami, USA 2007 – Karnawał Cyborgów Galeria Działań, Warszawa ,Poland 2007 – DOWCIP I WŁADZA SĄDZENIA(ATEIZM W POLSCE ) BWA, City Gallery, Zielona Góra, Poland 2007 – Museum in Gallery, Nowy Wiek Gallery, Zielona Góra, Poland 2007 – Profile1:Polish Art Today, Anya Tish Gallery, Houston, TX, USA 2007 – The Tools of Culture, Gosia Kościelak Gallery, Chicago,IL, USA 2007 – LISTE 07 Berlin, with Gallery Kunsthaus Santa Fe, Mexico, Germany 2007 – DOWCIP I WŁADZA SĄDZENIA(ASTEIZM W POLSC ) Program Gallery, Warsaw ,Poland 2007 – DOWCIP I WŁADZA SĄDZENIA(ASTEIZM W POLSCE ) Center for Contemporary art Ujazdowski Castle, Warsaw, Poland 2007 – MECHANICZNA POMARAŃCZA, GCK Sektor Gallery, Katowice,Poland 2007 – MAMIDŁO-Św. BERNARDETA, Program Gallery, Warsaw, Poland 2007 – SĄSIEDZI-NACHBARN, Kulturforum Altona, Hamburg, Germany 2007 – Collection of Time Sign, Train Station, Katowice, Poland 2007 – Karnawał Cyborgów, Collegium Europeaum Gnesnense, Gniezno, Poland 2007 – PREZENTACJE , WEA , BWA Leszno, Poland 2007 – Collection of Time Sign-Zachęta- Katowice,BWA, City Gallery, Białystok, Poland 2006 – Zdążyć przed zachodem słońca, Wozownia Gallery, Toruń, Poland 2006 – Warszawa w Berlinie, Komunale Galerie, Berlin, Germany 2006 – Warszawa w Sofii, National Centre for Contemporary Art. Exhibitions,Sofia, Bulgaria 2006 – BLAUMACHEN, Schloss Putbus, Putbus, Germany 2006 – Collection of Time Sign- Zachęta, BWA,City Gallery, Katowice, Poland 2006 – ART FAIRS-ARCO 2006, Madrit, Spain 2006 – BLUE BREAD, City Gallery, Wrocław,Poland 2005 – Afterimages of visibility, Szara Gallery, Cieszyn, Poland 2005 – Afterimages of visibility ,GCK, Sektor Gallery, Katowice,Poland 2005 – Freedom and Responsibility, UDK , Berlin, Germany 2005 – ART POZNAŃ-2005, Poznań, Poland 2005 – Interwentions, international Art Meeting, Janów Lubelski, Poland 2005 – Faunomania- Roda Sten Center, Gotheborg, Sweden 2005 – Among Diferences-Hans Groe Gallery, Poznań, Poland 2005 – Oder/Odra-Kunstraum Kreuzberg/Bethanien, Berlin, Germany 2004 – By image, word,form and idea-Art Education Department in Old Brewery, Poznań,Poland 2004 – Euro-Art, National Museum,Sczecin, Poland 2004 – MMAC Festival in Tokyo,Session Suginami Gallery,Tokyo, Japan 2004 – MMAC-performance Festival, Yamabiko Museum, Mischima, Japan 2004 – Oder/Odra Amfilada Gallery,Szczecin, Poland 2004 – Space in collage, Collage in space,City Gallery,Zakopane,Poland 2004 – Collection of Academy, Poznań, Poland 2004 – Euro-Art,Biennial of Art, Barracks of Art, Świnoujście,Poland 2004 – Artists for Tatra Mountains,Simposium, Nove Smokovce, Slovakia 2004 – ART-POZNAŃ, art fairs,Old Brewery, Poznań, Poland 2004 – POLEN KUNST EUROPA,Bausparkasse, Schwabisch Hall, Germany 2004 – ANY RESEMBLANCES,Grodzka Gallery,Lublin, Poland 2003 – METHAMORPH- Ahn, Berdyszak,Knaflewski, Kunsthalle-Faust,Hannover,Germany 2003 – The ethic of ecology,WSH, Frombork,Pułtusk, Poland 2003 – Berdyszak ,Jagielski ,Ługowski, Baszta Czarownic Gallery ,Słupsk, Poland 2003 – BREAKING SILENCE IX, Inner Spaces Center ,Poznań, Poland 2003 – Collection of Local Museum in Bydgoszcz, Poland 2003 – ARTISTS OF III RP,Center of Polish Sculpture, Orońsko ,Poland 2003 -Dialog loci – Bastion of Art , Kostrzyn , Poland 2003 – The lightness of things-Center for Contemporary Art,Ujazdowski Castle , Warsaw, Poland 2003 – Muestra 002-International Art Fair-World Trade Center , Mexico City D.F , Mexico 2003 – Facing Nature-Center for Contemporary Art.-Inner Spaces,Poznań , Poland 2003 – Seven-Seven-Museum of Ziemia Lubuska , Zielona Góra , Poland 2002 – Natural Images-Gallery R , Poznań , Poland 2002 – Culture and Nature-City Gallery , Bielsko-Biała , Poland 2002 – Black and White –AT Gallery , Poznań , Poland 2002 – Territorios X-Casa de las Monas Gallery , Leon , Mexico 2002 – Aporie-City Gallery,Zielona Góra , Poland 2002 – Aporie- City Gallery,Jelenia Góra , Poland 2001 – Mixing Realities – City Gallery, Wrocław, Poland 2001 – Anatomy of Darkness – Baltic Gallery, Ustka, Poland 2001 – Intercity – Shelter for Art, Cracow, Poland 2001 – Mixing Realities – Local Museum of Leon Wyczółkowski, Bydgoszcz, Poland 2001 – War in Man – Center for Polish Sculpture, Orońsko, Poland 2001 – Nona – The Jesuits’ Gallery, Poznań, Poland 2000 – Polish Stage 2000 – Center for Contemporary Art, Ujazdowski Castle, Warsaw, Poland 2000 – Construction in process – Museum of Leon Wyczółkowski, Bydgoszcz, Poland 2000 – Rohkunstbau – Grosse Leuthen Castle, Germany 2000 – Sculpture & Object –GMB Palffyho palace, Bratislava, Slovakia 2000 – Balance 2000 – Kunsthalle Faust, Hannover, Germany 2000 – Intrigue Provocation – Zylinsko Gallery, Kaunas, Lithuania 2000 – Traits of Sign – The Eskens’ House, Toruń, Poland 2000 – At Noon Sharp – Nad Wisłą Gallery, Toruń, Poland 2000 – Heart, Soul, Flesh – International Art Center, Poznań, Poland 2000 – Vision & Utopia – Zachęta National Gallery, Warsaw, Poland 1999 – Vision & Utopia – Center for Polish Sculpture, Orońsko, Poland 1999 -Evolving Environment – Mika Decker Gallery, Baltimore MD, USA 1999 – Permanent Residence –Local Museum of Leon Wyczółkowski, Bydgoszcz, Poland 1999 – Permanent Residence – Tatrańska Gallery, Poprad, Slovakia 1999 – International Sculpture Workshop, Kap Arkona, Germany 1999 – Constructive Art from the Collection of the Museum of Contemporary Art in Chełm, Poland – Kunstpavillon,Tirol, Austria 1999 – Signed Places – Center for Contemporary Art, Ujazdowski Castle, Warsaw, Poland 1998 – Impulses – Museum of Ziemia Lubuska, Zielona Góra, Poland 1998 – Show – The Frame Gallery, Pittsburgh PA, USA 1998 – Conversation – Symposium Gewerbepark Haid, Engstingen, Germany 1998 – Conversation – Mass Gallery, Engstingen, Germany 1998 – Maki-Penttila – Taidemuseo, Lapinlahti, Finland 1998 – Impulses – Awangarda Gallery, Wrocław, Poland 1997 -It Can Be Seen, Heard & Smelt – Wyspa Gallery, Gdańsk, Poland 1997 – Untitled – International Art Center, Poznań, Poland 1997 – Collection, Łażnia Gallery, Gdańsk, Poland 1997 – In Relation to Nature – Center for Polish Sculpture, Orońsko, Poland 1997 – Inner Spaces – Wyspa Gallery, Gdańsk, Poland 1996 – Ost-West Symposium – Bergisch-Gladbach, Germany 1996 -Hulbój, Lewicka, Sienkiewicz, Piatoprsta, Berdyszak – City Gallery, Wrocław, Poland 1996 – Signed, Sealed, Sold – International Art Center, Poznań, Poland 1996 – OIKOS – Local Museum of Leon Wyczółkowski, Bydgoszcz, Poland 1995 – 5362m3 – A Place of Art., Mosina, Poland 1995 – Land Space Art. Project -Wachtberg, Austria 1995 – Recommendations – City Gallery, Poznań, Poland 1995 – Candid Camera – Artists’ Museum, Łódź, Poland 1994 – ZOO-Art – International Art Center, Poznań, Poland 1994 – 5362m3 – A Place of Art., Mosina, Poland 1994 – Museum of the Sign of Time – City Gallery, Białystok Poland 1994 – Prototype – National Museum, Bratislava, Slovakia 1994 – Berdyszak, ługowski, Marzec, Stinson – City Gallery, Poznań, Poland 1994 – 7 Artists from Poznań – International Art Center, Poznań, Poland 1993 – 5362m3 – A Place of Art., Mosina, Poland 1993 – Sculpture in Wood – Moravany, Slovakia 1993 – Contrary Relations – Nad Wisłą Gallery, Toruń, Poland 1993 – Medium Gallery – Rużenberog, Slovakia 1993 – 7 Artists from Poznań – Nad Wisłą Gallery, Toruń, Poland 1992 – 5362m3 – A Place of Art., Mosina, Poland 1992 – Within a Square – Nad Wisłą Gallery, Toruń, Poland 1992 – Places Not Places – Center for Polish Sculpture, Orońsko, Poland 1992 – Ekologium – City Gallery, Szczecin, Poland 1991 – Creative Marathon – Stargard Szczeciński, Poland 1991 – Construction and Sign – 72 Gallery, Chełm Lubelski, Poland 1990 – Arte Facta ’90 – City Gallery, Białystok, Poland 1989 – Between Reflection and Expression – Zakopane, Poland 1989 – Orońsko ’89 – Center for Polish Sculpture, Orońsko, Poland 1989 – Biannual Art for Children – Poznań, Poland 1989 – Art Meeting – Kazimierz nad Wisłą, Poland 1989 – Sculptors of Poznań – City Gallery, Poznań, Poland

W pogoni za rzeczywistością. Instrumenty precyzyjnie obszyte kawałkami jeansu, opakowane i ustawione na martwym podeście sceny, ostro zielony fotel o kwadratowych kołach i kaskada zsuwających się z sufitu (jak grom z jasnego nieba) równie zielonych lasek, elegancki melonik wieńczący misternie ułożoną piramidę pretensjonalnych, złoconych kawałków ram, czy wreszcie sylweta pochylonego manekina i rzędy wkomponowanych w formę równoramiennego krzyża, plastikowych, prawdziwie żółtych bananów, niekiedy odzianych w wojskową panterkę, kiedy indziej oklejonych tabletkami – wszystko to okazuje się przewrotną, pełną ironii drwiną z naszego jakże iluzorycznego, umownego, dalekiego od realności – świata. Instalacje autorstwa Marcina Berdyszaka stawiają odbiorcę w trudnej, bo wymagającej nie tylko wiedzy, ale także odrzucenia konwencjonalnego sposobu myślenia o dziele sztuki – sytuacji. Artysta (kreator, inspirator, prowokator) – odwołujący się do roli nonszalanckiego, demaskatorskiego gestu – przekonuje nas, podobnie jak czynił to w swych esejach poświęconych kulturze masowej Jean Baudrillard – że żyjemy w świece symulacji, w świecie przedmiotów, które przyjmując cechy swych oryginałów pozostają tylko atrapami. Skazanym na symulację czyli udawanie, imitowanie, doświadczanie egzystencji w „matriksie” – pozostaje wiara w istnienie czegoś, co w istocie już nie istnieje i być może – nie istniało nigdy. Skazanym na symulację zatem – nie dana jest umiejętność rozróżniania prawdy od fałszu, rozpoznawania tego co rzeczywiste od tego co wyobrażone, czy wykreowane w wirtualnej przestrzeni. Zdaniem Baudrillarda przestrzeń ponowoczesności – to przestrzeń „symulakrów” znaków nie odsyłających do niczego innego, niż tylko sam znak. W efekcie podstawową aktywnością społeczną człowieka staje się produkcja i wymiana znaków, symboli, „ikonek”, piktogramów, które utraciły punkt odniesienia. W konsekwencji tego, co widać według francuskiego filozofa po prostu nie ma, przedmioty nie kryją treści, obrazy tajemnych znaczeń, czy metaforycznych sensów. Wszystko staje się imitacją fragmentów realności, która przestała istnieć, zwielokrotniona w tysiącach lub może miliardach sfałszowanych po mistrzowsku egzemplarzy. Instalacje i aranżacje M. Berdyszaka (nierzadko przygotowywane z myślą o jednej, wybranej przestrzeni, o charakterystycznym miejscu) przypominają nieznośną w swej nieubłaganej logice, niekwestionowaną prawdę. Przedmioty żyją dłużej, niż człowiek i to, co po nas zostanie może okazać się tylko zbiorem, nobilitowanych poprzez artystyczną kreację, niezwykłych bo obszytych tkaniną, spreparowanych, przerażająco trwałych i groteskowo nieużytecznych – obiektów. I tak plastikowe banany, impregnowane kolorem laski, czy upozowane manekiny – trwają sterylne, obojętne i nienaruszone po wieczność. Ich byt okazuje się doskonały, równy samemu sobie, niezależny od woli posiadacza, całkowicie obiektywny i uniwersalny, niezwiązany z nikim i niczym. Autor instalacji i obiektów przemawia do widza „tekstem”, specyficznym kodem, odwołującym się nie tylko do sfery kultury, sztuki opartej na zaskakującym, wyrafinowanym pomyśle, ale także do potocznych, nie wolnych od stereotypów i schematów – wyobrażeń. Tworząc rodzaj hiper-rzeczywistości udawania, że nie rozumiemy i nie jesteśmy w stanie zgłębić nietrwałości i braku tego wszystkiego, czego obecności okazujemy się tak pewni. Być może także dlatego, by zwrócić uwagę na umowność i zmienność świata kultury i cywilizacji – M. Berdyszak kreuje w czystej, nieskażonej bieli przestrzenie „ogrodów”, w których monstrualnych rozmiarów wentylatory rozpylają olejki eteryczne, formy rzeźbiarskie z tworzywa, swoiste hybrydy imitujące kształty cytrusowych owoców i pachnące intensywną wonią „owocowości”. To również z tego powodu dokonuje przewrotnej unifikacji codziennych przedmiotów, okrywając je, opakowując w granatową materię europejskiej, wygwieżdżonej flagi lub w barwy militarne, dając dowód, że nawet drewniany stół, talerz, czy kubek może budzić niepokój, jeżeli oderwać go od zwyczajowo przypisanych mu funkcji i sensów. W jego kompozycjach, organizujących w szczególny sposób wystawienniczą przestrzeń – powracają te same obiekty, pokazane w coraz to innych układach, konfiguracjach i rolach. Na wystawie „Biały cień” zorganizowanej w ubiegłym roku w galerii Wozownia, w Toruniu – pokazano świecące bielą, sterylne, anonimowe, powieszone w rzędy, uporządkowane w ramach prostej, geometrycznej struktury – laski. To właśnie te obiekty, podtrzymywane przez elegancko odziane dłonie – przypominały o wielce umownym, zatomizowanym lub może tylko fragmentarycznym istnieniu człowieka (sprowadzonego do formy bezdusznego, martwego manekina), o poszukiwaniu tego co jeszcze „naturalne” w sztucznym, wykreowanym świecie kultury, w świecie, w którym brak nawet cienia realności. Oglądając wystawę instalacji M. Berdyszaka w Pilskim BWA można dojść do wniosku, że awangarda XX wieku, do której programowo odwołuje się artysta – nadal bulwersuje i poraża, prowokuje gniew słuszny i pełen godności u widzów nie przyzwyczajonych do tego typu, ciągle uznawanych za niekonwencjonalne – demaskatorskich gestów i działań.

Małgorzata Dorna